Kwaliteitszorg onderzoek

Voor het monitoren van de kwaliteit van ons onderzoek volgen we het landelijk evaluatieprotocol . Een internationale commissie van experts beoordeelt alle onderzoekseenheden ten minste eens in de zes jaar. In 2021 zijn evaluatierapporten verschenen over het onderzoek van Aardwetenschappen, Organisatiewetenschappen, Communicatiewetenschap, CLUE+, Instituut voor Milieuvraagstukken (IVM), Milieu & Gezondheid, en Economie & Bedrijfskunde. Alle evaluatierapporten van 2021 laten mooie resultaten zien. Zo is de wetenschappelijke output van Economie & Bedrijfskunde volgens de visitatiecommissie uitstekend te noemen, met bijdragen in de allerbeste wetenschappelijke tijdschriften. Het IVM loopt volgens de visitatiecommissie voorop en is een voorbeeld voor andere instellingen als het gaat om FAIR data, opensourcesoftware en het aandeel Open Access-publicaties. De volledige visitatierapporten zijn te vinden op de website van de VU.

Wetenschappelijke integriteit

Nederlandse Gedragscode Wetenschappelijke Integriteit 2018: zorgplichten

De interne Werkgroep Implementatie Zorgplichten Wetenschappelijke Integriteit (WIZWI) adviseert sinds 2020 over de vraag hoe de VU en Amsterdam UMC-VUmc kunnen blijven voldoen aan de Nederlandse Gedragscode Wetenschappelijke Integriteit (NGWI), en welke maatregelen nodig zijn om onze onderzoekers daarin te ondersteunen. De implementatie van deze adviezen is in 2021 voortvarend gegaan. Voor wetenschappers is met name gewerkt aan het beschikbaar stellen van verschillende tools voor de opslag van onderzoeksdata (hierover meer in de paragraaf ‘Open Science’). Daarnaast is er in het bijzonder aandacht geweest voor promovendi, onder andere door de instelling van PhD candidate advisors, het vergroten van kennis over de volgorde van auteursvermelding bij publicaties en een uitbreiding van de al bestaande training voor promovendibegeleiders. In navolging van veel andere universiteiten heeft de VU daarbij besloten om een tool in gebruik te nemen die het mogelijk maakt om proefschriften te scannen op plagiaat. Omdat de ambitie van de VU is om het bewustzijn van wetenschappelijke integriteit bij promovendi te verhogen, zetten we de plagiaatscan in als onderdeel van de training in wetenschappelijke integriteit. De plagiaatscan wordt in 2022 ingevoerd.

Kwesties vertrouwenspersonen wetenschappelijke integriteit

In 2021 behandelden de vertrouwenspersonen wetenschappelijke integriteit 37 kwesties. De aantallen per jaar schommelen. In 2019 waren er 25 kwesties en in 2020 ging het om 15 kwesties. Het jaarverslag vertrouwenspersonen wetenschappelijke integriteit 2021 verschaft meer inzicht in de aard van de behandelde kwesties.

Commissie Wetenschappelijke Integriteit

Bij de Commissie Wetenschappelijke Integriteit (CWI), de vaste commissie die klachten op het gebied van wetenschappelijke integriteit behandelt, kwamen in 2021 drie nieuwe zaken binnen. Dit is een toename ten opzichte van 2020, waarin één nieuwe zaak binnenkwam. In 2021 is de zaak uit 2020 afgewikkeld en werd een van de nieuwe zaken binnen het jaar afgerond. Een tweede nieuwe zaak, ontvangen in december 2021, is begin januari 2022 verkort afgedaan. Ten tijde van het schrijven van dit jaarverslag is hierop de termijn van 6 weken voor een tweede advies bij het Landelijk Orgaan Wetenschappelijke Integriteit (LOWI) nog niet verstreken. De derde nieuwe zaak uit 2021 loopt nog.

In een van de drie gevallen adviseerde de CWI aan het College van Bestuur om de klacht, of onderdelen daarvan, gegrond te verklaren. In de andere twee gevallen luidde het advies om de klachten ongegrond te verklaren. In alle gevallen volgde het College van Bestuur de afgegeven adviezen.

Over lopende CWI-zaken vindt overleg plaats tussen de rector en de voorzitter CWI. De rector koppelt hierover periodiek terug aan de Kwaliteitscommissie van de Raad van Toezicht.

Promovendibeleid

De VU is trots op het wetenschappelijk werk van onze promovendi. Deze vaak jonge, getalenteerde onderzoekers vormen een diverse groep wetenschappers die in de verschillende fases van hun promotietraject voor grote uitdagingen komen te staan. Het bieden van een inspirerende onderzoeksomgeving is een voorwaarde voor hun uitstekende prestaties in wetenschappelijk onderzoek. We zetten ons intern en landelijk in voor het verbeteren van de opleiding, begeleiding en het welzijn van promovendi. Stapsgewijs wordt gewerkt aan betere informatievoorziening, inzicht in en zorg voor opleiding, begeleiding, loopbaanontwikkeling, welzijn en communityvorming van promovendi.

Network of Graduate Schools

In 2020 startte het Network of Graduate Schools. In vier werkgroepen deden de leden van het netwerk onderzoek naar een aantal belangrijke thema’s:

• balans tussen werk en privé;

• promotieduur en uitval;

• voorbereiding op een maatschappelijke carrière;

• wetenschappelijke integriteit.

Daarover brachten de werkgroepen in 2021 gezamenlijk advies uit aan de rector. De aanbevelingen uit de werkgroep Wetenschappelijke Integriteit zijn als eerste opgepakt. In 2022 gaat het Network of Graduate Schools onder leiding van het VU-onderzoeksoverleg en de rector aan de slag met de overige aanbevelingen uit de werkgroepen en andere aanbevelingen, zoals de aanbevelingen die voortkomen uit het tevredenheidsonderzoek onder promovendi.

Promotiereglement

In 2021 is het Promotiereglement van de VU gewijzigd. Zo kunnen de gepromoveerde medewerkers die het ius promovendi hebben verworven (het recht om een wetenschapper te promoveren) dit behouden tot vijf jaar na eervol ontslag. Daarnaast heeft de copromotor een grotere rol gekregen in de beoordeling van het proefschrift. De richtlijn voor het aangeven van de eigen bijdrage van de promovendus aan een artikel met meerdere auteurs is aangescherpt. Het doel is ervoor te zorgen dat de promovendus het auteursrecht van het eigen aandeel claimt. Ook is een aantal procedures aangescherpt, waaronder de procedure voor de samenstelling van de promotiecommissie.

Tevredenheidsonderzoek onder promovendi

De VU heeft in 2021 een enquête uitgevoerd om te evalueren hoe promovendi hun promotietraject beleven. Een deel van de vragen is ook op andere universiteiten aan promovendi voorgelegd. In 2022 wordt het benchmarkonderzoek afgerond en verneemt de VU hoe de resultaten van de VU zich verhouden tot die van de andere Nederlandse universiteiten. De uitkomst van het onderzoek biedt aanknopingspunten voor de verdere verbetering van de opleiding en begeleiding van alle promovendi. Eind 2021 heeft bovendien een werkgroep advies uitgebracht over maatregelen ter verbetering van de positie van internationale beurspromovendi.

VU PhD Council

In 2021 is de VU PhD Council opgericht. Deze raad van promovendi volgt de ontwikkelingen die relevant zijn voor promovendi en denkt actief mee over sociale en professionele aspecten van het promotietraject. De speerpunten voor de VU PhD Council zijn:

1. inclusiviteit en diversiteit bevorderen;

2. goede informatie bieden over voorzieningen en de rechten van promovendi;

3. extra aandacht geven aan mentale gezondheid.

De VU PhD Council wil investeren in het contact tussen alle typen promovendi en alle promovendi goed informeren over ontwikkelingen die voor hen belangrijk zijn. (Bestuurs)leden van de VU PhD Council sluiten aan bij bijeenkomsten van het Network of Graduate Schools en een van de bestuursleden is assessor van het VU-onderzoeksoverleg.

Pilotprogramma PhD Gatherings

Om na de lange periodes van lockdown de promovendi weer terug te zien op de campus en contact te bevorderen, heeft de VU een pilotprogramma opgezet: PhD Gatherings. Deze werden al eerder georganiseerd voor de internationale promovendi van de VU. Voor zover de verschillende lockdownmaatregelen dat toestonden, zijn van oktober tot en met december verschillende events georganiseerd op en rond de VU-campus, van een pizza and games night tot een writing marathon en een workshop studentenbegeleiding. De evaluatie van de pilot loopt nog, maar duidelijk is al dat dergelijke activiteiten in een behoefte voorzien.

Noodfonds voor internationale beurspromovendi

In verband met vertragingen die onze internationale beurspromovendi hebben opgelopen door de coronacrisis, heeft de VU een tijdelijk noodfonds ingesteld. Hiermee hebben we onze promovendi bijgestaan die aantoonbaar vertraging hadden opgelopen door coronagerelateerde problematiek, maar die van hun beursverstrekker geen verlenging kregen.