In dit hoofdstuk benoemen we onze resultaten van 2023 en blikken we terug op de belangrijkste ontwikkelingen.

Ontwikkeling studentaantallen en internationalisering

De groei van de studentenaantallen is al langere tijd een punt van aandacht, ook omdat de ruimtecapaciteit op de campus een knelpunt wordt. De groei lijkt echter gestopt. Dat komt door twee ontwikkelingen. In 2023 heeft enerzijds de VU een numerus fixus ingesteld op twee grote opleidingen (Computer Science en Gezondheid en Leven).

De discussie in de Tweede Kamer over het beperken van de internationale instroom heeft er anderzijds toe geleid dat de VU bewuster stuurt op de instroom. Na een dringend verzoek van de minister besloot de VU om de actieve werving van internationale studenten stop te zetten en studenten te wijzen op het tekort aan studentenkamers in de stad Amsterdam. Dit heeft geleid tot een kleinere instroom van internationale studenten.

De oproep van de minister om de Nederlandse uitdrukkingsvaardigheid van alle studenten meer te gaan bevorderen heeft geleid tot aanvullende taalgerelateerde activiteiten (zoals het inventariseren en bevorderen van Nederlandse taalvaardigheid onder studenten). Maar dat is niet het enige effect van die oproep: universiteiten vrezen een aanscherping van de accreditatiekaders ten aanzien van de opleidingstaal binnen de faculteiten. Als er meer Nederlandstalige opleidingen moeten worden aangeboden, zou dat de aantrekkingskracht voor internationale studenten kunnen verminderen.

In 2023 is het instrument van een ‘capaciteitsfixus’ op anderstalige trajecten binnen een Nederlandstalige opleiding nog niet ingezet. Die mogelijkheid om te sturen op een te hoge internationale instroom ontbreekt dus nog steeds.

Onderwijskwaliteit

De VU werkt permanent aan verbetering en ontwikkeling van het onderwijs. In ons systeem van kwaliteitszorg toetsen we halverwege de zesjarige externe accreditatiecyclus hoe het staat met de onderwijskwaliteit(szorg). Dat doen we zowel op instellingsniveau als op opleidingsniveau.

Midterm review ITK

In 2023 hebben we een midterm review op instellingsniveau uitgevoerd ter voorbereiding van de Instellingstoets Kwaliteitszorg (ITK) die plaatsvindt in 2025. De midterm review geeft ons inzicht in de onderwijskwaliteit van de instelling en van de faculteiten. Daarnaast geeft de midterm review antwoord op de vraag hoe we aan de VU de kwaliteitscultuur beleven en kunnen verbeteren. De resultaten worden begin 2024 bekend gemaakt.

Midterm review opleidingen

Ook voor opleidingen hanteert de VU de midterm review als kwaliteitszorginstrument

De midterm review wordt gewaardeerd door opleidingen. Hij zet opleidingen aan tot het voeren van het juiste gesprek om het onderwijs en de kwaliteitszorgcyclus te verbeteren en verder te ontwikkelen. In 2023 hebben 28 opleidingen een peer-reviewbezoek gehad. In 2023 heeft dit systeem opnieuw bijgedragen aan positieve resultaten bij de externe accreditaties.

Nieuw digitaal evaluatiesysteem

In het kader van de dialoog over onderwijs(kwaliteit) zijn evaluatieresultaten voor ons een belangrijk instrument. In 2023 hebben we een mijlpaal bereikt in de onderwijsevaluatie: we hebben de implementatie van het nieuwe digitale evaluatiesysteem afgerond. Hiermee hebben we een belangrijk middel in handen gekregen om het gesprek tussen docenten en studenten over onderwijsverbetering verder te brengen.

Topopleidingen

Wanneer een opleiding de beste in haart soort is, verdient ze voor dat jaar de titel ‘Topopleiding’ van de Nationale Keuzegids. In 2023 droegen de volgende opleidingen de titel ‘Topopleiding:

1. Aardwetenschappen;

2. Geneeskunde;

3. Liberal Arts en Sciences (AUC);

4. Griekse en Latijnse Taal en Cultuur;

5. Philosophy, Politics and Economics (PPE);

6. Biologie;

7. Sociologie.

Toetskwaliteit

De Toetsvisie uit 2022 omschrijft hoe het leerproces en de toetsing zich tot elkaar kunnen verhouden. De visie is in 2023 verder uitgewerkt door het toekomstbestendig inrichten van onze toetsing. De doorontwikkelde Toetsvisie sluit nog beter aan bij de ambities uit de VU-onderwijsvisie en de transformatie naar activerend blended onderwijs.

De Toetsvisie ziet de formatieve dialoog als een essentieel onderdeel van het leerproces en richt zich op het beantwoorden van drie formatieve vragen: waar werkt de student naartoe (feedup), waar staat de student nu (feedback) en hoe groeit de student naar de gewenste situatie toe (feedforward)? Dit onderwijsconcept krijgt steeds meer vorm aan de VU door onder andere workshops vanuit het Centre for Teaching & Learning (CTL).

De masteropleiding Geneeskunde is een van de inspirerende voorbeelden van onderwijs- en toetsvernieuwing. In 2021 is Geneeskunde gestart met de geleidelijke uitrol van programmatisch toetsen, waarbij het kwaliteitspredikaat cum laude is afgeschaft. Geneeskunde schrijft daarover aan haar studenten: ‘Bij programmatisch toetsen ligt de focus op leren en ontwikkeling en worden er geen cijfers meer gegeven. Daardoor past een cum laude minder goed. Daarnaast willen we door afschaffen van cijfers én cum laude jullie stimuleren om juist te leren van feedback, waarbij je je vrij voelt om ook feedback te vragen op momenten dat je minder goed presteert. Zonder cijfers en cum laude verwachten we dat jullie je meer kunnen richten op leren.’

Ontwikkelen van toekomstbestendige onderwijsvormen

De VU investeert in onderwijs dat klaar is voor de toekomst. In 2023 rondden we de implementatie af van onze zelfontwikkelde onderwijsmethode Activerend Blended Onderwijs en richtten we het Centre for Teaching & Learning op. Ook legden we de nadruk op het belang van het docentschap als academische loopbaan.

Activerend Blended Onderwijs

In 2023 investeerden we in een duurzame transformatie naar Activerend Blended Onderwijs (ABO). ABO is één van de ontwerpprincipes van het onderwijs van de VU waarbij het leerproces en de ontwikkeling van de student centraal staan. Door zelf na te denken, samen te werken, een doel te formuleren en tot een oplossing te komen, worden studenten in het onderwijs geactiveerd. Blended learning is een leer- en doceermethode bestaande uit een mix van fysiek onderwijs (zoals: colleges, werkgroepen en tutorgroepen) en zelfstandige opdrachten. Bij blended learning worden vaak ICT-ondersteuning ingezet voor de vormgeving van (online) leeractiviteiten, leermiddelen en gereedschappen. In 2023 zijn er diverse voorbeelden van ABO gepubliceerd.

Oprichting Centre for Teaching and Learning

In mei 2023 is het hiervoor genoemde CTL opgestart om de ambities van de VU op het gebied van onderwijsinnovatie nog beter te kunnen ondersteunen. Voorheen waren er twee teams die zich bezighielden met docentontwikkeling en onderwijsinnovatie, wat versnippering van expertise veroorzaakte. Vanuit het nieuwe CTL blijven we docenten en opleidingen ondersteunen bij het ontwerpen van vernieuwend onderwijs en het gebruik van moderne lesmethoden en digitale tools. Het CTL biedt veel praktische middelen en faciliteiten voor docenten en programmamanagers om cursussen te ontwikkelen en te geven. Het is nu het centrale expertisecentrum van de VU geworden voor het delen van kennis, ideeën en ervaringen op het gebied van docentontwikkeling, leiderschap en onderwijsinnovatie.

Ontwikkelpaden voor docenten

Het CTL wil dat docenten zich continu kunnen blijven ontwikkelen en heeft daarom een honingraatmodel ontwikkeld. In 2023 zijn de ontwikkelmogelijkheden voor docenten uitgebreid met de trainingen Curriculumdesign, Basis Kwalificatie Examinering en Expert Instructional Design.

Het delen van kennis

Het CTL gelooft in de kracht van kennis delen. Het CTL organiseert daarom het delen van ‘good practices’ van innovatief activerend blended onderwijs en toetsing. Zo is CTL in 2023 gestart met een centrale nieuwsbrief VU Edunews & Stories en organiseert CTL de VU Onderwijsdag en show-and-sharedagen, zoals de VU EdTech Day. Overige middelen die CTL inzet zijn een groot aantal workshops voor docenten over actuele thema’s (zoals in 2023 de razendsnelle opkomst van Generatieve AI) en de website.

Onderzoek naar onderwijsinnovaties

Om onderzoek naar onderwijsinnovaties te stimuleren heeft het CTL het Scholarship of Teaching and Learning (SoTL) innovatiefonds opgericht, bedoeld om onderwijsinnovatie en onderzoek aan te jagen. Het SoTL is een wetenschappelijke benadering die de nadruk legt op het systematisch bestuderen, reflecteren op en delen van onderwijspraktijken. Het is een manier voor docenten om de effectiviteit van hun onderwijsmethoden te onderzoeken, bewijs te verzamelen en bij te dragen aan de bredere kennisbasis van lesgeven en leren. Dat kan leiden tot een beter begrip van hoe lesgeven en leren werkt in een specifieke context en kan helpen om innovaties te verspreiden waarvan bewezen is dat ze werken. Het fonds ondersteunt docenten bij het onderzoeken van een innovatie in hun eigen onderwijspraktijk. Het fonds is vanaf 1 november 2023 open voor aanvragen.

A Broader Mind

De VU daagt haar studenten uit om over de grenzen van hun studie naar de maatschappij én naar zichzelf te kijken. Studenten krijgen volop de gelegenheid om zichzelf te ontwikkelen op academisch, persoonlijk en maatschappelijk vlak. Op de VU noemen we dat ‘a Broader Mind’. 

Maatschappelijke problemen als uitgangspunt

De bijdrage aan het oplossen van maatschappelijke problemen bereiken we door samenwerking met partners van binnen en buiten de universiteit. Hiervoor hanteren we zowel een multi-, inter- en transdisciplinaire benadering. We nemen maatschappelijke problemen als uitgangspunt en proberen die op te lossen. Hierbij benaderen we de problemen vanuit verschillende invalshoeken door een grote verscheidenheid aan maatschappelijke en academische actoren te betrekken. Aan faculteiten is de vraag gesteld om vanuit dit perspectief een portfolioanalyse te maken van hun opleidingsaanbod: past het aanbod nog bij de huidige maatschappelijke problemen?

Community Service Learning

Community Service Learning (CSL) is een innovatieve vorm van onderwijs die studenten verbindt met maatschappelijke partijen om samen uitdagingen in de ‘echte wereld’ aan te pakken. Voorbeelden van zulke partijen zijn burgerinitiatieven, non-profitorganisaties, lokale organisaties of beleidsmakers. De VU implementeert CSL in het onderwijs en biedt ondersteuning gedurende het hele proces. In 2023 zijn de allianties voor samenwerking met de stad uitgebreid, zodat studenten als onderdeel van hun opleiding Community Service Learning kunnen doen. De VU biedt verschillende Community Service Learning vakken aan.

Bouwen aan een Leven Lang Ontwikkelen

De VU stimuleert het Leven Lang Ontwikkelen (LLO) en wil professionals die werkzaam zijn in uiteenlopende organisaties ondersteunen in hun leer- en ontwikkelbehoeften. Dit pad zien we niet als lineair met een vast eindpunt, maar eerder als een cyclus, waarin de professional in contact blijft met de VU en zich steeds weer tot ons kan wenden bij nieuwe ontwikkelvragen. Het onderwijs voor professionals wordt binnen onze faculteiten ontwikkeld en georganiseerd, dicht bij het andere onderwijs en onderzoek en het relevante werkveld. Dit sluit ook aan bij de ontwikkeling om het initiële onderwijs meer flexibel te gaan aanbieden.

VU for Professionals

Op de VU-website is een nieuwe algemene landingspagina VU for Professionals ingericht, die het totale LLO-aanbod op een centrale plaats presenteert. Om ons onderwijs voor professionals ook fysiek samen te brengen is een centrale LLO-hub in het Nieuwe Universiteitsgebouw gerealiseerd. Voordat de hub er was, was het LLO-onderwijs verspreid over de campus. Om een duurzame inbedding in de lijn te realiseren heeft de VU in 2023 een aanvraag ingediend bij het Nationaal Groeifonds. Met de aangevraagde middelen wordt een kwartiermaker aangesteld en de gezamenlijke LLO-organisatie verder uitgebouwd. Deze aanvraag is begin 2024 toegewezen aan de VU.

Onderwijsprofessionalisering en -prestaties

Als VU geloven we dat samenwerking leidt tot betere onderwijsprestaties. Ieder die deel uitmaakt van de samenwerking verdient het daarom ook om erkend te worden. De kracht van teams stond daarom centraal in 2023.

Uitkomsten Teaching Culture Survey

In 2023 zijn de uitkomsten van de Teaching Culture Survey bekend geworden. Deze survey is medio 2022 afgenomen en heeft zichtbaar gemaakt welke ruimte en waardering voor onderwijstaken het wetenschappelijk personeel krijgt en ervaart, in vergelijking met andere taken.

De respondenten zijn positief over de prioriteit die de VU toekent aan het universitair onderwijs en de waarde van docentprofessionalisering. Een duidelijke meerderheid (63%) wil echter wel dat het belang van onderwijs in de academische carrière in de toekomst toeneemt. In hoofdstuk 5 Sociaal jaarverslag wordt beschreven wat de VU hieraan doet.

Belonen Teamprestaties

In 2023 is afgesproken om bij de VU Onderwijsprijzen de focus meer op teamprestaties te leggen. De Onderwijsinnovatieprijs, een teamprijs die eens in de twee jaar werd uitgereikt, wordt om die reden vanaf 2024 jaarlijks uitgereikt, in plaats van eens in de twee jaar. Ook wordt het verschil in prijzengeld tussen docenten en studenten opgeheven: de prijzen worden meer gelijkgetrokken.

In 2023 zijn de volgende VU-onderwijsprijzen toegekend:

• Masterscriptieprijs: Riley Terzopoulos, Faculteit der Betawetenschappen;

• StudenTalentprijs: Lotte Witké, School of Business and Economics;

• Onderwijsinnovatieprijs: de onderwijsteams van Ana-Clara Cassanti en Joris Koene, Faculteit der Betawetenschappen;

• DocenTalentprijs: Atze van der Ploeg, Faculteit der Bètawetenschappen.

Studentsucces

We helpen onze studenten om hun talenten optimaal te ontwikkelen en goed voorbereid de arbeidsmarkt te betreden. De VU ondersteunt studenten daarom zowel vóór als tijdens hun tijd binnen de VU-gemeenschap.

VWO-leerlingen en eerstegeneratiestudenten

In 2023 heeft de VU extra aandacht besteed aan de overstap van het voortgezet onderwijs naar het hoger onderwijs. De wens om studenten te helpen met het maken van een juiste keuze stond hierbij centraal.

Om de aansluiting tussen het voortgezet en hoger onderwijs te verbeteren op het gebied van persoonlijke, sociale en academische vaardigheden, is de VU in 2023 een samenwerking aangegaan met de Erasmus Universiteit Rotterdam, Maastricht University en Tilburg University. In die samenwerking werden kennisclips gemaakt over het ontwikkelen van vertrouwen in je eigen kunnen, het reflecteren op je eigen identiteit en het vergroten van probleemoplossend denken. Die kennisclips staan online en zijn voor iedereen toegankelijk.

Om iedere (toekomstige) student op een passende plek te krijgen, organiseert de VU de programma’s Be Prepared en Better Prepared. Be Prepared is een meerdaags-programma voor 5-vwo-leerlingen op de VU dat helpt bij het maken van een goede studiekeuze. De training Better Prepared is bedoeld voor eerstegeneratiestudenten, om hen goed voor te bereiden op de studie en te leren over onderzoek, effectief studeren en academisch lezen en schrijven.

In 2023 is de website voor Pre-Student Community doorontwikkeld, met als doel bachelor- en (pre)masterstudenten goed te begeleiden tijdens het instroomproces.

Keuzehulp

In december 2023 is de pilot Keuze Coaching van start gegaan. Dit programma richt zich primair op studenten die twijfelen aan hun studiekeuze, hierdoor stress ervaren en zelfs overwegen te stoppen. Het coachingstraject bestaat uit drie individuele gesprekken van een uur, aangevuld met verdiepende opdrachten. Studenten leren om vanuit zelfkennis authentieke keuzes te maken en verantwoordelijkheid te nemen voor hun keuzeproces. De ervaringen van zowel de eerste deelnemers als van de coach zijn zeer positief.

Verwijzende functie van het BSA

In 2023 is een evaluatie uitgevoerd van het huidige bindend studieadvies (BSA) van 42 studiepunten, vanwege de plannen van OCW om het BSA tot 30 studiepunten te beperken. De analyse heeft duidelijk gemaakt dat de huidige BSA-norm van de VU niet te hoog is en het doel hiervan wordt bereikt: het verwijzen van studenten naar een andere opleiding.

Studentenwelzijn

Tijdens de coronajaren heeft de VU haar ‘welzijnsinfrastructuur’ enorm uitgebreid. In 2023 richtten we ons op het vergroten van de bekendheid van de voorzieningen op dit gebied. Ook was er naast welzijn aandacht voor ontwikkeling. De voorbeelden hieronder lichten dit verder toe.

Een juiste doorverwijzing

In 2023 organiseerden we een training voor docenten en mentoren waarin de ‘doorverwijzingsmogelijkheden’ binnen de VU centraal stonden. Vooral junior docenten en mentoren geven aan dat ze meer willen weten over deze doorverwijzingsmogelijkheden om studenten adequaat te kunnen doorverwijzen als ze problemen hebben. Vanuit het Project Studentenwelzijn is er daarnaast gewerkt aan de verbetering van informatievoorziening, preventieve initiatieven en het creëren van meer bewustzijn over studentenwelzijnsthema's. Voor studenten is een welzijnsjaarkalender opgezet, waarin welzijnsthema’s – met bijbehorende activiteiten – zijn verbonden aan academische periodes. Ook hebben we een wegwijzer gemaakt voor medewerkers. Die wijst de weg naar trainingen en geeft doorverwijsmogelijkheden en andere nuttige informatie op het gebied van studentenwelzijn. Hierdoor kunnen medewerkers studenten sneller op weg helpen.

Studenten helpen studenten

Voor studenten is de pilot van het peer-to-peer coachingsprogramma afgerond. In dit programma werden masterstudenten getraind om bachelorstudenten te begeleiden in persoonlijke ontwikkelingsvraagstukken. Aan het eind van de pilot werd het programma geëvalueerd. Deelnemers waarderen dit programma positief. Ze geven aan dat ze waardevolle lessen hebben geleerd over hun persoonlijke ontwikkeling. Dit programma gaat wegens succes opnieuw van start in 2024.

Pilot Life Skills

In 2023 werd de pilot life skills afgerond in het mentoraat van Psychologie. Tijdens deze pilot leerden studenten ‘levensvaardigheden’, zoals het omgaan met tegenslag. Omdat deelname aan het mentoraat vrijblijvend was en tegenviel, was het moeilijk om te bepalen of de pilot geslaagd is. In 2024 gaat er daarom eenzelfde soort pilot van start in het mentoraat van Geneeskunde, dat wel verplicht is. Hierdoor zal het makkelijker zijn om de resultaten te interpreteren.

Activiteiten die studentwelzijn bevorderen

Het internationale samenwerkingsverband Caring heeft haar aanbod van online e-health-modules uitgebreid met meer preventieve modules, zoals: zelfbeeld, slaap en sociale binding. Zowel individuele studenten als studentenpsychologen maken gebruik van de e-health-modules.

Monitor Middelengebruik en Mentale Gezondheid

In 2023 is – voor het eerst aan de VU – de ‘Monitor Middelengebruik en Mentale Gezondheid Studenten Hoger Onderwijs’ afgenomen. Doel was inzicht te krijgen in de mentale gezondheid van studenten en daarop gerichte acties te kunnen gaan ontwikkelen. Deze vragenlijst wordt afgenomen in opdracht van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).

De meerderheid van de respondenten gaf aan een hoge mate van stress te ervaren als gevolg van de studie. Ook gaf een meerderheid aan psychische klachten te ervaren, zoals angst- en depressieklachten. Aangezien het responspercentage van de vragenlijst laag was (6,5% van bevraagde studenten), schetst dit geen algemeen beeld van de gehele studentenpopulatie. Het geeft wel aan dat een groep studenten nog steeds kampt met (studiegerelateerde) psychische problemen. Dit onderstreept hoe belangrijk het is dat de VU aandacht blijft besteden aan studentenwelzijn en begeleiding. Opvallend was verder dat bij de VU het aandeel studenten dat overmatig drinkt lager lag dan het Nederlands universitair gemiddelde.

Studeren met een ondersteuningsvraag

De VU biedt hulp als studenten die nodig hebben, bijvoorbeeld als het gaat om het toegankelijk maken van het onderwijs. 2023 stond in het teken van het lokaliseren van barrières zodat deze in de toekomst kunnen worden verwijderd.

Studeren met een functiebeperking

Het meerjarenprogramma ‘Studeren met een Functiebeperking’ (SMF) bevordert zowel het studentsucces als het studentenwelzijn van studenten met een functiebeperking. Het is daarbij essentieel dat studenten zelf hun wensen kenbaar maken. Daartoe heeft de VU een SMF-klankbordgroep die in 2023 de (vaak onzichtbare en onbedoelde) drempels in de onderwijsomgeving zichtbaar heeft gemaakt. Het programma SMF bevat nu plannen om de (fysieke en digitale) toegankelijkheid van de onderwijsomgeving te optimaliseren. Het digitaal infopunt SMF biedt informatie en een online spreekuur voor (aspirant-)studenten met een functiebeperking. Voor medewerkers is het digitaal infopunt SMF aangevuld met informatie over de toegankelijkheid van de onderwijsomgeving en de beschikbare voorzieningen voor studenten met een ondersteuningsvraag.

Samenwerking

Aurora

Het Aurora European Alliance programma (2020-2023) bereidt studenten binnen het Aurora-netwerk voor op het bijdragen van oplossingen aan grote vraagstukken. Voor VU-docenten biedt dit programma de mogelijkheid om bestaande VU-thematiek te versterken in internationale samenwerking. In de midterm-evaluatie vanuit Brussel is Aurora zeer positief beoordeeld: de Alliantie heeft opmerkelijke vooruitgang geboekt en "kan dienen als een voorbeeld van wat mogelijk is om te bereiken in gezamenlijkheid als Europese alliantie". 

In 2023 is er binnen het netwerk veel bereikt op het gebied van Open Science. Zo is er een Open-Science-kennisdatabank samengesteld met relevante beleidsstukken, praktijklessen en aanbevelingen voor Aurora-instellingen. Deze databank dient ertoe om Open Science naar een hoger niveau te tillen. Om promovendi van Aurora partners wegwijs te maken met Open Science-praktijken en tools, is er daarnaast een succesvol gezamenlijk trainingsprogramma opgezet, dat in totaal meer dan 250 mensen heeft bereikt. Tot slot is de Aurora Open Science Monitor opgeleverd, waarin met de onderzoeksinformatie van de Aurora-partners een dashboard is gebouwd op de infrastructuur van de Europese service provider OpenAIRE. 

Voor Aurora-studenten is er in 2023 een start gemaakt met een interoperabele aanpak voor een Aurora-cursuscatalogus. Daarnaast heeft de VU het Aurora SDG Research Dashboard (ASRD) ontwikkeld waardoor bijdragen aan de Duurzame Ontwikkelingsdoelen inzichtelijker worden gemaakt. Tot slot zijn er in het domein ‘Digitale Samenleving’ gezamenlijke cursussen ontwikkeld voor Aurora-studenten. 

De VU is daarnaast trekker van CSL en co-creatie binnen het netwerk. Om docenten te ondersteunen bij het ontwikkelen van CSL-cursussen, is er een CSL-toolbox ontwikkeld waar docenten binnen Aurora hulpmiddelen voor hun onderwijs kunnen vinden. In totaal hebben we binnen Aurora vijftig CSL-cursussen en 21 co-creatiecursussen geopend voor alle Aurora-studenten. 

Het Aurora programma is eind 2023 succesvol verlengd met vier jaar financiering vanuit Brussel en co-financiering vanuit het ministerie van OCW.

Universiteit Twente

In september startte de bachelor Creative Technology@VU, een nevenvestiging van de Universiteit Twente die wij samen met de UT aanbieden. Studenten leren technische oplossingen ontwikkelen voor tal van (maatschappelijke) vraagstukken, van ontwerp tot en met het testen van prototypes. Alle vwo-profielen geven toegang, terwijl afgestudeerden kunnen instromen in technische masters als AI, elektrotechniek en Industrieel Ontwerp. Daarmee brengt Creative Technology bij uitstek meer technici op de markt.

Mechanical Engineering@VU, ook een samenwerking met de UT, groeide van 60 studenten in 2022 naar 100 studenten dit jaar. Zo’n 70% komt uit Nederland, vrijwel allemaal rondom Amsterdam. We zijn er trots op dat we daarmee de doelstelling hebben behaald om vooral studenten in Noord-Holland aan te spreken die eerder niet voor een technische opleiding kozen omdat er geen technische universiteit in de buurt is. In de Keuzegids Universiteiten kreeg de nevenvestiging voor het tweede jaar op rij de hoogste studenttevredenheid van alle opleidingen Werktuigbouwkunde in Nederland. Twee andere nevenvestigingen zijn in voorbereiding en worden naar verwachting in 2026 uitgerold.

Kunstmatige Intelligentie

De VU stimuleert Artificial Intelligence (AI, in het Nederlands Kunstmatige Intelligentie) in onderwijs en onderzoek. De mensgerichte AI-bacheloropleiding van de VU staat al jaren in de top 10 van ICT-opleidingen met het hoogste percentage vrouwelijke studenten. Deze opleiding wordt gevoed door het onderzoek vanuit het in 2023 gestarte VU Campus Center for AI & Health, dat inter- en multidisciplinaire samenwerking op dit gebied bewerkstelligt.

Binnen de geesteswetenschappen is AI inmiddels niet meer weg te denken. In 2023 is een nieuw faculteitsbreed vak ontwikkeld waarin docenten uit de hele breedte van de faculteit, variërend van taalkundigen tot historici en filosofen, laten zien wat voor interessante dingen wetenschappers aan deze faculteit ermee doen.

In 2023 is ook in de master Public Administration de track ‘AI governance’ ontwikkeld. Dit programma leidt ambitieuze studenten op om hun analytisch en technologisch inzicht te ontwikkelen op het gebied van AI en digitale technologieën in het bestuur van de samenleving. Dit programma zal in 2024-2025 van start gaan. 

Generatieve AI

In 2023 was er in het bijzonder veel aandacht voor de inzet van generatieve AI in het onderwijs. Dit kan een nuttig hulpmiddel zijn, maar biedt tegelijkertijd de kans om fraude te plegen, bijvoorbeeld in toetsing, onderwijs en onderzoek. De VU vindt het belangrijk dat studenten goed leren omgaan met generatieve AI.

De VU en de UvA hebben in 2023 de krachten gebundeld in een gezamenlijke taskforce AI met acht experts uit diverse disciplines. Het uitgangspunt van de taskforce is om beide instellingen te adviseren over verantwoorde inzet van (generatieve) AI in het onderwijs. In augustus zijn er webpagina's gelanceerd voor docenten en voor studenten met duidelijke kaders ten behoeve van verantwoorde inzet van generatieve AI (zoals ChatGPT) in het onderwijs. De VU-werkgroep AI in het onderwijs haalt verdere informatie uit verschillende geledingen op, geeft de communicatie over AI-vorm en ondersteunt docenten met AI-vraagstukken in de praktijk.