OCW investeert structureel in Sectorplannen (jaarlijks €200m) om een gezond en duurzaam stelsel voor hoger onderwijs en wetenschap vorm te geven. Binnen sociale- en geesteswetenschappen, bètawetenschappen, technische wetenschappen en medische wetenschappen is samengewerkt om tot een domeinbeeld. Het doel is om het fundament van wetenschapsgebieden te versterken en meer ruimte te bieden aan onderzoekstalent.

Binnen het Bestuursakkoord 2022 participeert de Vrije Universiteit in:  

1. Sectorplan Bètawetenschappen: Voor een sterker fundament, € 50m per jaar.

2. Sectorplan Social Sciences and Humanities (SSH): Samen sterker, € 70m per jaar. 

3. Sectorplan Medische en Gezondheidswetenschappen (Amsterdam UMC), € 60m per jaar. Amsterdam UMC rapporteert zelf inhoudelijk over het sectorplan Medische en Gezondheidswetenschappen in het Jaarverslag 2023 van Amsterdam UMC.

Het aandeel van de VU in de toewijzing 2023 bedraagt € 16m, waarvan € 6,5m voor het sectorplan SSH, € 4,8m voor het sectorplan Medisch en € 4,7m voor het sectorplan Bèta. In 2023 is er € 9,6 besteed, waarvan € 5m voor het sectorplan SSH, € 3,3m voor het sectorplan Medisch en € 1,3m voor het sectorplan Bèta.

Naast de Sectorplannen uit het Bestuursakkoord 2022 lopen nog de sectorplannen van Rechtsgeleerdheid en BETA I. Deze volgen een eigen monitoringstraject dat niet via het VU-brede jaarverslag loopt. De School of Business and Economics van de VU is betrokken bij de ontwikkeling van het sectorplan voor het domein economie en bedrijfskunde: ‘Naar een betere balans’.

Sectorplan Bètawetenschappen II

Sectorplan Bèta II heeft een positief effect op de werkdruk. In combinatie met de starters- en stimuleringsbeurzen zien we een positieve ontwikkeling naar meer rust en ruimte. Wel blijkt het lastig om posities in te vullen. Dat is grotendeels te wijten aan krapte op de arbeidsmarkt binnen sommige disciplines, zoals Informatica.

Het sectorplan BETA II rapporteert half april aan de monitoringscommissie. Die rapportage loopt niet meer langs de lijnen van de Zwaartepunten, zoals was afgesproken in het Bestuursakkoord. Het bleek voor alle betrokken universiteiten te complex om die rapportage te maken. De monitoringscommissie heeft daarom in 2023 besloten dat de verantwoording over de besteding van sectorplanmiddelen BETA II over het geheel van de inzet in BETA II gaat. De data over de inzet zijn pas medio april opgevraagd door de monitoringscommissie BETA II en zijn daarom niet meegenomen in dit jaarverslag.

De VU participeert in de volgende Zwaartepunten:

• Een holistische kijk op bedreigingen en hun interacties (Focusgebied Rampen en bedreigingen)

• Dynamiek in de watercyclus en water als transportmedium voor nutriënten en vervuiling (Focusgebied Watercyclus)

• Klimaatextremen en verificatie klimaatforceerders (Focusgebied Klimaatverandering)

• Een schone leefomgeving voorkomt ziekte (Focusgebied Gezondheid en omgeving)

• Koolstof in ruimte en tijd (Focusgebied Koolstofcyclus)

• Ruimtelijke interacties tussen milieusystemen (Focusgebied Ecosystemen-diensten)

De faculteit der Bètawetenschappen heeft met de sectorplanmiddelen ingezet op de verdere ontwikkeling van interdisciplinaire werkvormen in het onderwijs; versterken van groepsbegeleiding bij stages en scripties; innovatie van het veldwerk bij Aard- en Levenswetenschappen; en vermindering van het aantal keuzevakken en tracks. Duurzaamheid is een thema in de profilering van onderwijsprogramma’s binnen de VU. Daarnaast zijn AI-toepassingen in onderwijs geïntroduceerd en ten slotte dragen we bij aan een de totstandkoming van een nieuw sectorplan Informatica, als onderdeel van het sectorplan Bèta & Techniek II.

Sectorplan Sociale- en Geesteswetenschappen

Het Sectorplan SSH bestaat uit het plan a) Geesteswetenschappen, b) Sociale Wetenschappen en c) Dwarsdoorsnijdend thema. Hieronder lichten we de Zwaartepuntvorming toe per onderdeel. De sectorplangelden in combinatie met de starters- en stimuleringsbeurzen hebben bijgedragen aan het verlagen van de werkdruk, met name voor jonge wetenschappers (UD’s en Postdocs).

Geesteswetenschappen

Vier jonge UD’s zijn eind 2022 met een beurs vanuit de sectorplangelden gestart met de coördinatie van het Sectorplan Geesteswetenschappen. In 2023 zijn uit de sectorplanmiddelen verschillende nieuwe UD’s aangesteld op de zwaartepunten. Eens per 6-8 weken komen zij samen om de voortgang te bespreken en ervaringen uit te wisselen. De coördinatoren worden ondersteund door de senior beleidsmedewerker onderzoek en zij kunnen ieder terecht bij een senior wetenschapper voor steun en advies.

Sociale wetenschappen

De Faculteit Sociale Wetenschappen en de faculteit der Gedrag- en Bewegingswetenschappen van de VU kozen voor versterking van de discipline onderwijskunde en de lerarenopleidingen, een investering in lab-voorzieningen en de versterking van open science en methodologische innovatie. De sector focust op vijf interdisciplinaire thema’s. Daarvan kiest de VU voor de thema’s: veerkracht bij jeugd, de menselijke factor in nieuwe technologieën, en maatschappelijke ongelijkheid en diversiteit. Voor de VU passen deze thema’s bij haar historisch gezien sterke emancipatoire ambities en bij haar hedendaagse focus op ‘wicked problems’ binnen de postmoderne maatschappij.

Sectordoorsnijdend thema

Het Dwarsdoorsnijdend thema van de VU is gericht op versterking van de interdisciplinaire samenwerking in onderwijs en onderzoek. De VU heeft gekozen voor zwaartepunten Communicatie, informatie en sociale ongelijkheid en Onderwijs, burgerschap en democratie. Deze thema’s sluiten goed aan bij onze profielthema’s Connected World en Governance for Society. Om de interdisciplinariteit tussen de SSH-sectoren te versterken en een steviger basis te geven, heeft de VU ervoor gekozen de middelen in te zetten voor versterking van bestaande verbanden op de sector-overstijgende thema’s, waarbij steeds minimaal twee verschillende faculteiten samenwerken. Dat geeft een impuls aan interdisciplinaire samenwerking en Team Science. Door de middelen in te zetten in al bestaande interfacultaire samenwerkingen, zijn we verzekerd van draagvlak voor en betrokkenheid bij de gekozen projecten.