In deze paragraaf wordt beschreven hoe de VU omgaat met de thema’s zoals die zijn opgenomen in de notitie ‘Helderheid in de bekostiging van het hoger onderwijs’, in 2003 gepubliceerd door het ministerie van OCW.

Thema 1: Uitbesteding

De VU heeft in 2023 geen (delen van) CROHO-geregistreerde opleidingen uitbesteed aan private organisaties en andere instellingen. Het contractonderwijs van de VU valt hierbuiten omdat geen bijdrage van de overheid voor wordt ontvangen.

Thema 2: Investeren van publieke middelen in private activiteiten

Op 15 april 2021 is de Beleidsregel investeren met publieke middelen in private activiteiten ingegaan als opvolger van het huidige Thema 2 van de Notitie Helderheid. Deze nieuwe beleidsregel heeft aanleiding gegeven om de beheersmaatregelen rondom dit thema tegen het licht te houden om de effecten en benodigde aanpassingen te kunnen doorvoeren op het geldende interne beleid, de tariefstellingen, de voor- en nacalculaties per categorie en de wijze en diepgang van de verantwoording. De toelichting over dit onderwerp is hieronder opgenomen.

Een deel van de activiteiten van de VU valt onder de definitie van private activiteiten volgens de Beleidsregel investeren met publieke middelen in private activiteiten uit 2021. De VU rapporteert in dit jaarverslag over de inzet van publieke middelen in private activiteiten in lijn met de verantwoordingseisen volgens deze beleidsregel.

Valorisatie

Alle activiteiten binnen VU Holding B.V., met uitzondering van de joint ventures, komen voort uit de wettelijke valorisatietaak van de VU. Ofwel in directe zin door uitvoering van en het structuur bieden aan het proces van kennisvalorisatie, dan wel in indirecte zin door het verwerven, beheren en vervreemden van participaties in spin-off bedrijven die onder meer de kennis van de VU toepassen in innovatieve producten en diensten uit hoofde van kennisvalorisatie. In 2023 is een kapitaalstorting van € 900k gedaan aan de VU Holding ter aanvulling van het negatieve eigen vermogen. Het gaat om een kapitaalstorting die de bekostiging van de infrastructuur van de VU Holding van de afgelopen jaren met terugwerkende kracht dekt. Deze kapitaalstorting wordt aangemerkt als een besteding van publieke gelden in een private vennootschap die door de VU als noodzakelijk is aangemerkt uit hoofde van de wettelijke taak van de universiteit gericht op valorisatie.

Private activiteiten 

Bij de VU is onderscheid gemaakt in zeven categorieën private activiteiten:

1. Contractonderwijs;

2. Contractonderzoek in opdracht van derden;

3. Verhuur onroerende zaken;

4. Detacherings- en overige personele baten;

5. Bedrijfsmatige activiteiten;

6. Energiebaten;

7. Parkeerbaten.

Contractonderwijs

Binnen de VU wordt met name door de Faculteit der Rechtsgeleerdheid (RCH), de School of Business and Economics (SBE) en door de dienst Student- en Onderwijszaken (SOZ) contractonderwijs aangeboden. De baten van deze private activiteiten bedroegen € 19,3m en het financieel positieve resultaat van deze private activiteiten bedroeg in 2023 € 0,5m. Er is bij de contractonderwijs activiteiten geen sprake geweest van het investeren van publieke middelen in private activiteiten. Het beleid van de VU schrijft voor dat minimaal kostprijsdekkende tarieven worden gehanteerd bij contractonderwijs activiteiten waardoor er geen structurele financiële afhankelijkheid van de publieke gelden wordt nagestreefd en verwacht. De contractonderwijs activiteiten hebben daarentegen een duidelijke meerwaarde aan de bekostigde wettelijke taken van de VU als kennisvalorisatie en kennisdeling met de maatschappij.

Contractonderzoek

Binnen de VU wordt door de meeste faculteiten onderzoek gedaan voor private partijen, ook wel 3e geldstroom onderzoek privaat genoemd. De baten van de private onderzoeksprojecten bedroegen in 2023 € 4,6m De positieve resultaten van deze activiteiten bedroegen in 2023 € 0,1m. Er is bij contractonderzoek geen sprake van het investeren van publieke middelen in private activiteiten geweest. Het beleid van de VU schrijft voor dat minimaal kostprijsdekkende tarieven worden gehanteerd bij privaat contractonderzoek waardoor er geen structurele financiële afhankelijkheid van de publieke gelden wordt nagestreefd en verwacht. Het belang van deze private contractonderzoeken is met name gebaseerd op de valorisatie doelstelling van de VU. Het delen van de kennis van contractonderzoek met de maatschappij is een belangrijke doelstelling van de VU in haar rol als kennispartner in de maatschappij.

Verhuur onroerende zaken

Vrijstaande ruimtes worden waar mogelijk verhuurd aan derden. De huurprijs wordt op grond van het beleid van de VU gebaseerd op een tarief van kostprijsdekkende huur. Ook worden servicekosten integraal doorbelast aan de huurders. De dienst Facilitaire Campus Organisatie (FCO) is verantwoordelijk voor deze categorie van activiteiten. In 2023 was er sprake van € 19,1m aan private verhuurbaten. Het resultaat op de verhuur aan externe partijen bedroeg € 16k negatief. Dit negatieve resultaat is veroorzaakt door het gebruik van een ingroeimodel voor de huur aan valorisatieactiviteiten zoals startups. Vanwege het belang van een passende huisvesting voor de valorisatie activiteiten is deze keuze bewust gemaakt. Zoals de naam aangeeft, streeft de VU met het ingroeimodel na om de huur uiteindelijk dekkend voor de gemaakte kosten te maken.

Detacherings- en overige personele baten

De VU detacheert incidenteel personeel aan andere universiteiten en overige instellingen. Deze activiteit vindt plaats bij bijna alle faculteiten en diensten. Hierbij is (nog) geen onderscheid gemaakt tussen publieke en private detacheringen. De private baten voor detachering en overige personele baten bedroegen in 2023 € 6,0m. Het resultaat op de detachering en overige personele baten bedroeg € 0,3m negatief. Dit is veroorzaakt doordat de VU-personeel over het algemeen detacheert tegen superbruto loonkosten en dat hierbij niet in alle gevallen rekening wordt gehouden is met overheadkosten. Met de introductie van het beleid Publiek-privaat van de VU in 2024 en een bijbehorend prijsberekeningsmodel is het voornemen van de VU om in de toekomst de detacheringen minimaal kostprijsdekkend te maken. De inhoud en doelstellingen van de detacheringen door de VU zijn weliswaar verschillend per individuele casus, maar in brede zin geldt de conclusie dat de detacheringen uitsluitend plaatsvinden in het verlengde van de bekostigde wettelijke taken van de VU gericht op onderwijs en onderzoek. De meerwaarde van de detacheringen heeft om deze reden een publieke aard en doelstelling.

Bedrijfsmatige activiteiten

De VU onderneemt verschillende bedrijfsmatige activiteiten die als privaat worden aangemerkt. De totale private baten voor bedrijfsmatige activiteiten (incl. studentenactiviteiten) bedragen € 7,8m. De belangrijkste onderdelen daarvan zijn de activiteiten op het gebied van Cultuur (via het cultuurcentrum Griffioen), Sport (Sportcentrum VU) en studentenhuisvesting. De uitvoering van deze activiteiten vindt plaats door de dienst Student- en Onderwijszaken (SOZ). Deze activiteiten liggen in het verlengde van de wettelijke bekostigde taken op het gebied van onderwijs en onderzoek door het ondersteunen van het welzijn van studenten en medewerkers. Relevant hierbij is dat de VU een campusuniversiteit is. De campus speelt een belangrijke rol in het verbinden van studenten en medewerkers met elkaar en met de universiteit als geheel. De campus is een plek waar mensen elkaar ontmoeten en waar nieuwe samenwerkingsvormen kunnen ontstaan. Drie inhoudelijke thema’s bepalen de ontwikkeling van de VU-campus: de sociale campus gericht op activiteiten die de campus levendiger en bruisender maken, campusvernieuwing gericht op goede huisvesting en bijbehorende bedrijfsvoering en Innovation District/Kenniskwartier gericht op de realisatie van een plek waar Health, Science en Business samenkomen en elkaar versterken. Deze activiteiten hebben gemeen dat zij primair zijn opgezet om bij te dragen aan een inspirerende leer- en werkomgeving en dat zij primair ter beschikking staan aan studenten en medewerkers van de universiteit. Het uitgangspunt is dat er geen faciliteiten of activiteiten worden gerealiseerd op grond van commerciële overwegingen.

Om de (internationale) studenten te kunnen huisvesten, heeft de VU-overeenkomsten met verschillende woningaanbieders om een beperkt aantal accommodaties te reserveren voor nieuwe studenten. De student die via de VU-woonruimte zoekt, betaalt een kostprijsdekkend tarief, onder andere ter dekking van de kosten van (zomer)leegstand die voor rekening van de VU zijn. Er is bij de studentenhuisvesting geen sprake geweest van het investeren van publieke middelen in private activiteiten.

Uit hoofde van het bedrijfseconomisch optimaliseren van het gebruik van faciliteiten zijn de onderdelen Cultuur en Sport naast de medewerkers en de studenten van de VU ook beschikbaar gesteld aan externe partijen of personen niet zijnde VU-studenten of medewerkers, waarbij de prijsstelling is gebaseerd op integrale kostprijs of marktconformiteit. Voorbeelden hiervan zijn de activiteiten op het gebied van Cultuur (via het cultuurcentrum Griffioen) en Sport (Sportcentrum VU). Deze activiteiten vinden plaats op de campus van de VU omdat de VU dit beschouwt als een belangrijk onderdeel van het zijn van een universiteit die haar studenten breed ontwikkelt. De baten uit hoofde van sport en cultuur gericht op de studenten en medewerkers worden aangemerkt als publieke baten, de baten uit hoofde van de verleende bedrijfsmatige diensten aan derden worden aangemerkt als privaat. Het financiële resultaat hiervan bedroeg in 2023 € 0,8m negatief.

Energiebaten

Het energiecentrum (CCE) betreft een joint venture met VUmc die voor het VU-aandeel van 50% is ondergebracht bij de VU Holding B.V.. De meeste activiteiten van CCE lopen via de VU, zoals personeel, inkoop, energie, etcetera. Deze lasten worden integraal doorbelast aan het CCE. De baten bedroegen in 2023 € 12,4m en het resultaat kwam uit op € 4k positief. Er is daarom bij energiebaten geen sprake van het investeren van publieke middelen in private activiteiten. De aard van deze activiteit is bij de VU aangemerkt als een noodzakelijke activiteit om op de VU-campus voor de studenten en medewerkers een fijne en gezonde studie- en werkplek te faciliteren en ligt daarmee in het verlengde van de bekostigde wettelijke taken gericht op onderwijs en onderzoek.

Parkeerbaten

Het parkeerbedrijf (Parkeerbedrijf VU-VUmc B.V.) betreft een joint venture met het AUMC (locatie VUmc) die voor het VU-aandeel van 50% is ondergebracht bij de VU Holding B.V.. Er lopen verschillende activiteiten via de VU, zoals personeel, huur parkeergarage etcetera. Deze lasten worden integraal doorbelast aan het parkeerbedrijf. De baten bedroegen in 2023 € 4,0m en het resultaat kwam uit op € 2k positief. Er is daarom bij parkeerbaten geen sprake van het investeren van publieke middelen in private activiteiten. De aard van deze activiteit is bij de VU aangemerkt als een noodzakelijke activiteit om op de VU-campus voor de studenten en medewerkers een fijne en gezonde studie- en werkplek te faciliteren en ligt daarmee in het verlengde van de bekostigde wettelijke taken gericht op onderwijs en onderzoek.

Thema 3: Het verlenen van vrijstellingen

Het verlenen van vrijstellingen is binnen de VU alleen mogelijk op verzoek van de individuele student. Vrijstellingen kunnen worden verleend door de examencommissie; de gronden waarop zijn vastgelegd in de onderwijs- en examenregeling. De documentatie is opgenomen in de studentdossiers.

Thema 4: Bekostiging van buitenlandse studenten

Binnen de VU worden buitenlandse studenten alleen ingeschreven als student als zij volledig voldoen aan de inschrijvingsvoorwaarden. Ingeschreven studenten komen alleen dan voor bekostiging in aanmerking als zij volledig voldoen aan de wet- en regelgeving hieromtrent.

Buitenlandse studenten die slechts een gedeelte van een opleidingsprogramma volgen worden ingeschreven als contractcursist conform de binnen de VU van toepassing zijnde regeling.

Thema 5: Collegegeld niet betaald door student zelf

De inschrijfprocedures binnen de VU zijn conform de geldende wet- en regelgeving rondom dit thema.

Door de VU wordt – afgezien van toekenningen uit het Profileringsfonds – geen rijksbijdrage besteed aan het op enige manier compenseren van het door studenten betaalde collegegeld. Indien het collegegeld namens een student door derden wordt betaald staat dit aangegeven op de door de student afgegeven machtiging.

Thema 6: Studenten volgen modules van opleidingen

De VU biedt geen modules van een CROHO opleiding met certificaat als aparte leerroute aan. De VU kent vanzelfsprekend wel contractonderwijs, maar dit is geen regulier onderwijs.

Thema 7: De student volgt een andere opleiding dan waarvoor hij is ingeschreven

De VU staat niet toe dat een student een andere opleiding volgt dan waarvoor ingeschreven.

Thema 8: Bekostiging van maatwerktrajecten

De VU heeft in 2023 geen maatwerktrajecten voor bedrijven en organisaties georganiseerd zoals bedoeld in de Notitie Helderheid, dat wil zeggen het ontwikkelen van maatwerktrajecten waarbij een derde - een externe organisatie of bedrijf - een bijdrage betaalt voor het op maat snijden van een bestaande bekostigde opleiding.