Samenwerking met publieke en private partijen is cruciaal om onze doelen en ambities voor valorisatie en impact waar te maken. Als VU willen we ons inzetten voor een sterk kennis-ecosysteem in de regio Amsterdam en daarbuiten. In 2022 hebben we dit onder meer gedaan met onze leidende rol in het pan-Amsterdamse initiatief Impact & Entrepreneurship en als penvoerder van Biotech Booster. Daarnaast zijn er een aantal nieuwe nationale en internationale samenwerken gestart en afgerond.

Impact & Entrepreneurship

In de coalitie Impact & Entrepreneurship (I&E) zijn kennisinstellingen, overheidspartners en private partijen uit de regio verenigd om het Amsterdamse kennis-ecosysteem te versterken. De coalitie wil de rijke wetenschappelijke, sociale en economische omgeving Amsterdam optimaal benutten door samen te werken en samen te groeien. Het doel is om meer maatschappelijke waarde te creëren door de kennispositie van Amsterdam te vergroten en ondernemerschap te faciliteren. In 2022 is het samenwerkingsverband verder ontwikkeld en uitgebreid. Binnen het programma wordt er ingezet op twee lijnen: het entrepreneurship-ecosysteem en de thematische samenwerking op het gebied van Life Sciences & Health (LSH), Artifical Intelligence (AI) en Sustainability.

Entrepreneurship-ecosysteem

Het doel van het entrepreneurship-ecosysteem is het verbeteren en versterken van de ondersteuning voor academische ondernemingen in Amsterdam. Ruim de helft van de Nederlandse start- en scale-ups is gevestigd in de metropoolregio Amsterdam en door middel van samenwerking willen de I&E partners hun krachten bundelen en de cruciale voorwaarden voor kennisvalorisatie en ondernemerschap in de regio stimuleren. Dit zijn de belangrijkste resultaten:

• De Rabobank is aangesloten bij I&E. Alle partners binnen I&E hebben voor de komende jaren een nauwe samenwerking met de Rabobank vastgelegd in een intentieverklaring.

• De Holdings van de VU en de UvA hebben een nieuw fonds opgezet om academische start-ups te ondersteunen in de pre-seed fase, onder de naam Amsterdam Academic Angel Fund. Het fonds investeert tot € 10k in een converteerbare lening en heeft de eerste lening al verstrekt. De omvang van het fonds is € 100k in het eerste jaar, met een commitment voor vijf jaar.

• De eerste plannen voor een MKB-academie hebben vorm gekregen. Het doel is studenten, docenten en onderzoekers te verbinden met het MKB rondom kennis en talent. De focus komt op de thema’s duurzaamheid, gezondheid en AI.

• Regionale Ontwikkelingsmaatschappij (ROM) InWest is toegetreden tot de I&E coalitie. ROM financiert start-ups en scale-ups in de latere fase van ontwikkeling. Met deze ontwikkelingsmaatschappij aan boord wordt de kracht van de coalitie om start-ups en scale-ups in verschillende fasen van ontwikkeling te ondersteunen vergroot.

Thematische samenwerking

Het doel van deze lijn is het ontwikkelen van ecosysteeminitiatieven op drie voor de regio kansrijke thema's: Life Sciences & Health, Artificial Intelligence en Sustainability. Dit zijn de belangrijkste resultaten:

• Naast de start van het groeifondsproject Biotech Booster (zie hieronder) zijn er binnen het thema LSH dit jaar meerdere nieuwe groeifondsaanvragen ontwikkeld en geschreven, in samenwerking met publieke en private partners. De VU en het Amsterdamse kennis-ecosysteem hebben hierin een belangrijke rol gespeeld.

• Voor Amsterdam AI - technology for people is een nieuwe bestuursstructuur ontwikkeld en is een plan geschreven voor branding en marketing van het initiatief. Amsterdam AI heeft als doel Amsterdam te helpen met het ontwikkelen en inzetten van verantwoordelijke AI. De projecten binnen Amsterdam AI zijn gericht op drie domeinen: business & innovation, citizen support en health.

• Voor het thema Sustainability is in 2022 een kwartiermaker aangesteld en zijn de eerste plannen voor de bestuursstructuur en het programma geschreven. Daarnaast is er gewerkt aan een plan voor een fysieke locatie voor AI en Sustainability.

Valorisatieprogramma IXAnext – Talent voor Innovatie

In het voorjaar van 2022 is het valorisatieprogramma IXAnext – Talent voor Innovatie afgerond. Met steun van de gemeente Amsterdam heeft IXAnext in de laatste vijf jaar bijgedragen aan nieuwe bedrijvigheid, publiek-private samenwerking en toepassing van kennis en onderzoeksresultaten bij de deelnemende Amsterdamse kennisinstellingen. In de afgelopen vijf jaar zijn bijvoorbeeld in het Demonstrator Lab meer dan honderd projecten gestart, waaruit 21 start-ups zijn voortgekomen. Binnen de Amsterdam Venture Studios (AVS) zijn meer dan tweehonderd start-up initiatieven gestart waaronder twee winnaars van de Academic Startup Competition. Beide initiatieven worden vanwege het geboekte succes buiten het programma voortgezet.

Nationaal Groeifonds

In het kader van het Nationaal Groeifonds neemt de VU als partner deel aan verschillende grote nationale consortia waarin publieke en private partijen samenwerken om maatschappelijke uitdagingen te adresseren en het toekomstig verdienvermogen van Nederland te versterken.

Voorbeelden van programma’s die zich richten op investeringen in onderwijs en het leren van vaardigheden zijn:

• Ontwikkelkracht (versterken van het lerend vermogen van het onderwijs met de ontwikkeling van effectieve interventies, het versterken van de onderzoeks- en verbetercultuur en het professionaliseren van leraren en schoolleiders)

• LLO Katalysator (impuls voor het middelbaar beroepsonderwijs, hogescholen en universiteiten om het aanbod van leven lang ontwikkelen beter te laten aansluiten op een snel veranderende samenleving en arbeidsmarkt)

• Digitaliseringimpuls (verbeteren van het onderwijs in het mbo, hbo en wo door het beter benutten van kansen van digitalisering).

De VU is ook betrokken bij programma’s die gericht zijn op het verzilveren van kansen voor economische groei door fundamenteel onderzoek, doorontwikkeling van nieuwe technologieën of ideeën. Met name gaat het om:

• Werklandschappen van de toekomst (ontwikkelen van toekomstgerichte, groene, gezonde en klimaatbestendige bedrijventerreinen)

• Einstein Telescope (voorbereiding van een gezamenlijke kandidatuur samen met België en Duitsland om de telescoop voor zwaartekrachtsgolvenonderzoek in Zuid-Limburg te vestigen).

De VU is penvoerder van het project gericht op valorisatie in de biotechnologie. Het project heeft € 250m ontvangen uit het Groeifonds . Biotech Booster moet onderzoekers helpen om kennis op basis van toponderzoek om te zetten in diensten, producten en bedrijven. Een belangrijke eerste schakel in het programma is het opzetten van zogenoemde themagedreven netwerken die bestaan uit verschillende partners uit relevante sectoren. Samen vormen ze een vertrouwde omgeving waarin kennis wordt uitgewisseld en een (gezamenlijk) idee al in een vroeg stadium kan worden ontwikkeld en uitgetest.

Faculty of Impact

De Faculty of Impact is een initiatief van de Universiteiten van Nederland (UNL) en NWO. Het programma is gericht op het vergroten van de impact van wetenschappelijk onderzoek. In 2022 is het eerste cohort deelnemers aan Faculty of Impact gestart, met tien fellows die zich richten op het thema energietransitie en duurzaamheid. Onder hen bevindt zich één VU-onderzoeker. De fellows ontvangen een intensief, twee jaar durend programma dat hen traint om met hun onderzoek meer impact te maken en een eigen bedrijf te starten. Dit programma wordt gezien als unieke kans, die wetenschappers in stelt staat om met één been in de wetenschap te blijven staan, terwijl zij de kennis opdoen die nodig is om hun wetenschappelijke vindingen naar de markt te brengen. De VU is als penvoerder betrokken bij deze universitaire accelerator.

Accelerate EEE voor datagestuurde ondernemersbedrijven

Samen met de University of Glasgow en Corvinus University Budapest is de VU het project Accelerate EEE begonnen. Het doel van het project is het opbouwen van capaciteit bij studenten en personeel om de ontwikkeling aan te jagen van data-gedreven ondernemingen, op het gebied van fintech, med-tech, AI en IoT (Internet of Things). Accelerate EEE zal in het project bijna 600 studenten, 57 academici en 57 niet-academische personeelsleden opleiden. Andere belanghebbenden uit het hoger onderwijs zullen via het internationale netwerk worden begeleid.

Sapiens

In 2021 is de VU samen met Hogeschool Inholland en Naturalis Biodiversity Center, het samenwerkingsverband ‘Sapiens’ gestart. Onder deze titel zouden de drie partners invulling geven aan een deel van het ‘Valley-gebouw’ op de Zuidas. Daarbij zouden interdisciplinaire teams samenwerken aan thema’s op het gebied van onder meer biodiversiteit, klimaat en duurzaamheid. Ook zou binnen het gebouw een culturele invulling worden gegeven aan de thema’s in de vorm van tentoonstellingen, debatten en lezingen.

Na een intensieve periode van samenwerking hebben de partners moeten concluderen dat een haalbare business case voor Sapiens niet gerealiseerd kon worden. Gezamenlijk hebben we geconcludeerd dat het helaas niet is gelukt om het beloftevolle initiatief tot een succesvolle wetenschappelijke onderneming te maken. Dat de samenwerking binnen het concept Sapiens is beëindigd neemt niet weg dat de VU door blijft gaan met inspanningen op het thema. De drive van de VU om antwoorden te vinden op de grote vraagstukken van vandaag is onverminderd groot.