DURF van start

In januari 2021 is de nieuwste dienst van de VU van start gegaan: DURF (Dienst Universitaire Relaties en Fondsenwerving). Met een bredere scope dan fondsenwerving, richt DURF zich op het aangaan en onderhouden van betekenisvolle relaties met alumni, donateurs, corporate partners en andere relevante stakeholders. Onder DURF valt een aantal teams dat zich richt op de relaties met de maatschappij, waaronder het team van VUvereniging, het alumniteam en een nieuw team voor fondsenwerving. Met de VUvereniging herstelt DURF ook het VUfonds in ere.

In 2021 is de aandacht vooral uitgegaan naar het verder ontwikkelen van een robuust relatiemanagement programma dat de basis vormt voor alle corporate events en alumni activiteiten. Ook zijn er stappen gezet ten aanzien van de realisatie van het VUfonds dat in 2022 landelijk is geïntroduceerd. 

TOLL

In 2021 is het programma Toekomstig Online Landschap (TOLL) - gericht op het vernieuwen van het weblandschap van de VU - afgerond en in beheer gegeven. VUweb is uitgerold evenals de facultaire en afdelingspagina’s. Het nieuwe online landschap ondersteunt de VU in haar strategische ambities en ondersteunt de dienst Communicatie & Marketing specifiek bij werving, profilering en community building. Daarmee hebben we een groot voordeel bij de online werving.

Campusontwikkeling

2021 was een uitdagend jaar voor de campusontwikkeling. Bij de uitvoering van de projecten en programma’s hebben wij prijsstijgingen en uitvoeringsproblemen gesignaleerd. De overal groeiende vraag naar materiaal en mensen, en problemen in de productieketen zijn hier mede oorzaak van. Deze ontwikkelingen gelden ook voor de grotere exploitatiecontracten en voor onderhoudswerkzaamheden. Daarnaast zorgde corona voor een grote uitdaging. In 2021 wisselden de verschillende coronamaatregelen elkaar snel af in Nederland, en steeds moest de campus zich aanpassen: opschalen en afschalen, stickers met maatregelen aanbrengen en weer verwijderen, en een anderhalve-meter-universiteit worden. We hebben periodes met veel en met weinig aanwezigen gehad, elk met een eigen dynamiek. Ondanks deze veranderende omstandigheden is de VU open geweest voor allen die een plek zochten om te studeren of werken als dat in de thuissituatie moeilijk was. En tegelijkertijd heeft de VU (het gebruik van) de campus gemoderniseerd en aangepast aan gewijzigde omstandigheden. Daarover gaat deze paragraaf.

StartHub voor innovatie en valorisatie

Het afgelopen jaar is de VU StartHub voorbereid, een paviljoen met kantoorruimte voor zo’n 25 start-ups in het hart van de VU-campus. We versterken daarmee onze campus op het gebied van valorisatie. Een hub waarin nieuwe ondernemers instromen en ook doorstromen als onderdeel van hun bedrijfsontwikkeling. Lees hierover meer in hoofdstuk 4 ‘Impact en valorisatie’.

Sociale campus

De sociale campus is een van de negen strategische ambities voor de periode tot 2026. Initiatieven hiervoor dragen bij aan de levendigheid van de campus. Ook dragen ze bij aan de academische, culturele en sociale verdieping waaraan studenten en medewerkers behoefte hebben. In 2021 ging het hierom:

• Met Uni-Life is een nieuw platform aan de VU geïntroduceerd om het aanbod van activiteiten en events voor de hele campus op één plek te bundelen. Er is een Uni-Life-app gemaakt, waarmee mensen per activiteit hun belangstelling kenbaar kunnen maken.

• De komst van Cultuurcentrum Griffioen en filmhuis Rialto naar het in 2021 geopende Nieuwe Universiteitsgebouw (NU-gebouw) geven de sociale campus een enorme impuls. Daarbij is de VU een strategische samenwerking aangegaan met documentairefestival IDFA.

• De VU ART SCIENCE gallery is geopend in het NU-gebouw en zet zich in voor kunstexposities met een verbinding tussen wetenschap en kunst.

Vernieuwing campus

In 2021 is het nieuwe ontwerp gemaakt voor het Campusplein. De campus is een plek voor iedereen, niet alleen voor studenten en medewerkers. Het Campusplein wordt multifunctioneel ingericht, krijgt een eigen identiteit en nodigt uit tot verblijven. Het ontwerp sluit aan op de doelen op het gebied van duurzaamheid en de sociale campus uit onze strategie. Het zal de levendigheid en het groene karakter van de campus versterken. De vernieuwde entree naar het Campusplein werd in 2020 gerealiseerd. In 2021 zijn in vervolg daarop ook andere delen van de vernieuwing van de openbare ruimte op de campus uitgevoerd: de openbare ruimte rondom het NU-gebouw en het OZW-gebouw.

Andere ontwikkelingen op en rond de campus:

• Zoals hiervoor genoemd is het NU-gebouw in gebruik genomen.

• De ruwbouw voor het Onderzoeksgebouw VU is grotendeels afgerond. Het gebouw wordt een bèta-medisch labgebouw en is de volgende stap in de vernieuwing van de bèta-medische huisvesting en onderzoeksinfrastructuur op de campus.

• Gebouw MF, thuisbasis voor het profielthema Human Health & Life Sciences, is grotendeels gerenoveerd.

• Het Auditorium is in de zomermaanden verbouwd tot een eigentijdse, representatieve en multifunctionele zaal waarin bijvoorbeeld promoties en diploma-uitreikingen plaats kunnen vinden.

• Voor het Amsterdam Performance & Health Centre (APHC), een centrum waar zowel patiënten als topsporters terechtkunnen voor zorg en advies, is een huisvestingsperspectief opgesteld. Ook voor Leven Lang Ontwikkelen is een schets gemaakt voor het huisvestingperspectief voor de korte en lange termijn.

• Het is onze ambitie om van de openbare buitenruimte een plezierige verblijfsplek te maken. Een plek waar we bezoekers gastvrij ontvangen en een plek waar ontmoeten en ontspannen centraal staan. We creëren een campus die veilig en vertrouwd is. Daarvoor hebben we een visie op parkregie geformuleerd, waarin de verschillende teams met een rol in de openbare ruimte onder coördinatie van een regisseur nadrukkelijker samenwerken aan deze veilige omgeving.

• In 2021 is verdere uitvoering gegeven aan de Rookvrije campus en is een start gemaakt met het alcohol- en middelenbeleid, dat in 2022 verder wordt uitgewerkt.

Studie- en werkplekken, digitalisering en hybride werken

Studieplekken

In navolging van de Strategie VU 2020-2025 en conform de voornaamste wensen van de medezeggenschap is uitvoering gegeven aan de Visie Studieplekken. Ook in 2021 zijn weer meer en kwalitatief goede studieplekken gerealiseerd in het Hoofdgebouw. Ook is de vindbaarheid van de studieplekken in de B- toren van het Hoofdgebouw vergroot.

Digitalisering

De VU wil de kwaliteit van haar online onderwijs verbeteren, mede ingegeven door coronabeperkingen. Daarnaast wil ze audiovisuele voorzieningen faciliteren die (ook) bij activerend blended en hybride onderwijs ingezet kunnen worden. Daarom is in 2021 het plan voor de desbetreffende audiovisuele faciliteiten, zoals microfoons en camera’s, beter verankerd en verder uitgewerkt. De onderwijsruimtes zullen de komende tijd worden voorzien van een basiskwaliteit voor online audiovisuele faciliteiten.

Hybride werken

De VU heeft vanaf september 2021 een hybride werkvorm geïntroduceerd om het werken op de campus te kunnen combineren met het thuiswerken of werken op een andere plek te faciliteren (zie ook hoofdstuk 5 ‘Sociaal jaarverslag’ ). We maakten al gebruik van activiteitgerelateerde werkplekken en van het principe om werkplekken in principe te delen. Daar is nu het hybride werken bij gekomen. In aanvulling hierop gaan we bekijken hoe we vanuit het werkproces het werken op de campus en op andere (werk)plekken nog beter kunnen inrichten. We bekijken dat vanuit het perspectief van ‘bricks’, ‘bytes’, ‘behaviour’ en ‘broadcasting’. Medewerkers en leidinggevenden krijgen hierbij ondersteuning ten aanzien van het gebruik van de verschillende werkplekken (bricks), online vaardigheden en IT-voorzieningen op de campus en in digitale samenwerking op afstand (bytes). Medewerkers maken afspraken met leidinggevenden en directe collega’s voor een goede samenwerking en voor het gebruik van de ruimtes op de campus (behaviour en broadcasting). De komende tijd wordt gebruikt om met elkaar te leren hoe we deze manier van werken goed kunnen inzetten. Door de thuiswerkmaatregelen gedurende 2021 zitten we nog in de beginfase van het ontwikkelen van dat hybride werken.

Duurzaamheid

De VU wil op systematische wijze haar milieubelasting beheersen, continu verminderen en daar transparant over zijn. De VU stelt hoge duurzaamheidseisen aan de energievoorziening, vervoer en mobiliteit, (afval)water en afval(stoffen), inkoop en social return, eten en drinken.

Energie en CO₂

VU en VUmc voeren het Energie Masterplan 2035 uit. Hierin is de transitie van de energiehuishouding naar een duurzame VU-campus beschreven. VU en VUmc werken er hard aan om in 2035 fossielvrij te zijn. Dat is 100% aardgasvrij in combinatie met 100% duurzaam opgewekte elektriciteit. Het beleid van de gemeente Amsterdam is aardgasvrij te zijn vanaf 2050.

In 2021 zijn de zogenoemde DRUPS (Diesel Rotary Uninterruptible Power Supply Devices) geïnstalleerd, waarmee een gasreductie van 35% ten opzichte van 2020 is gerealiseerd. Dit is tevens een forse CO₂-reductie. Daarmee draagt de VU bij aan SDG 13, Klimaatactie. De doelstelling is in de periode tot 2035 alle turbines en ketels uit te faseren die door aardgas worden aangedreven. In 2021 in voorzagen we in 50% van onze behoefte met duurzaam opgewekte windenergie. We bereiden de (sectorale) klimaatuitwerking en monitoring in het kader van het Klimaatakkoord gebouwde omgeving voor. De doelstelling van het Klimaatakkoord heeft de VU ieder jaar gehaald. Ook is de VU ‘Paris Proof’ en dragen we ruimschoots bij aan de reductie van de broeikasgassen.

Ook met de VU Instellingsroutekaart Energietransitie 2020 -2050 wordt inhoud gegeven aan de ambitie op het gebied van duurzaamheid. Hierin wordt inzicht gegeven in de mogelijke energiebesparende maatregelen per gebouw, die nodig zijn om als VU te voldoen aan de CO₂-reductie uit het klimaatakkoord.

Vervoer en bereikbaarheid

De afgelopen jaren heeft de VU maatregelen genomen om het woon-werkverkeer en zaken- of dienstenverkeer te vergroenen (SDG 13, Klimaatactie). Ook in 2021 heeft de VU zich hiervoor ingezet, door de voorzieningen voor fietsers en elektrisch vervoer te verbeteren (aantal plaatsen, oplaadpunten, uitbreiding aantal lockers, douches). De VU voert een groen vervoersbeleid en spant zich in om het autogebruik te ontmoedigen. Fietsen wordt juist gestimuleerd. Daarom heeft de VU zich in 2020 aangesloten bij de nationale Fietsmissie Hoger Onderwijs. Ook werkt de VU actief samen met openbaarvervoerpartijen en de gemeente aan een betere bereikbaarheid van de metropoolregio Amsterdam in het algemeen en de Zuidas in het bijzonder.

(Afval)water

Boven op het Hoofdgebouw van de VU is in 2019 een blauw-groen dak aangelegd. Op het dak zijn lokale grassen en kruiden ingezaaid, kleine vijvers aangelegd voor vogels, en is er een wildebijenkolonie gehuisvest. Het dak is niet toegankelijk voor publiek. Wetenschappers verbonden aan het Amsterdam Sustainability Institute gebruiken het polderdak ook voor onderwijs en onderzoek. Denk aan onderzoek naar verandering in luchttemperatuur, luchtvochtigheid, waterbalans, isolerende werking, fijnstof/ luchtkwaliteit boven het groene dak, en vegetatieontwikkeling over de tijd. Het blauw-groene dak biedt de kans om regenwater op te slaan en te gebruiken. Die mogelijkheid wordt ook onderzocht vanuit een historisch perspectief van regenwatergebruik in Amsterdam. Vroeger was dit veel gebruikelijker. Zo kunnen onderwijs en onderzoek bijdragen aan het vergroten van de kennis over groene daken.

Het polderdak past bij de ambitie van de VU om bij te dragen aan de Sustainable Development Goals (specifiek SDG 11, Duurzame steden en gemeenschappen) en de wens om onderwijs en onderzoek nader bij elkaar te brengen. Ook het NU-gebouw heeft een groen dak. Bovendien koelt een groen dak de omgeving en zorgt het voor een betere luchtkwaliteit in de stad. Het nog op te leveren Onderzoeksgebouw VU wordt het volgende onderwijsgebouw met een groen dak.

Afvalstoffen

De VU scheidt de afvalstoffen in meer dan twintig fracties. Voor de toekomst wordt nog meer ingezet op het scheiden van kunststoffen uit het restafval en betere afvoer van e-waste. We blijven streven naar een vermindering van de hoeveelheid afvalstoffen door bij het inkopen van goederen eisen te stellen aan terugname van verpakkingen door leveranciers en eisen te stellen aan de verpakkingen zelf, om zo bij te dragen aan een meer circulaire economie.

In 2021 is er tijdelijk aanzienlijk minder afval ingezameld, doordat de campus een groot deel van het jaar minder intensief werd gebruikt voor onderwijs en onderzoek.

Inkoopbeleid

De VU heeft een start gemaakt met het actualiseren van haar inkoopbeleid op het thema duurzaamheid, SDG 8, Waardig werk en economische groei. Duurzaamheidswensen worden SMART geformuleerd (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden). Dit gebeurt waar mogelijk door een KPI te koppelen aan de duurzaamheidswens en/of door te werken met scoorbare criteria.

Eten en drinken

De mogelijkheid wordt onderzocht om vegetarisch en veganistisch voedsel de standaardkeuze te maken in het restaurant en de banqueting. Dit draagt bij aan SDG 12, Verantwoorde consumptie en productie.

Alle warmedrankenautomaten zijn verder uitgerust met zelflerende software, die vastlegt wat rustige momenten zijn. Dit voorkomt dat automaten aanstaan als er geen vraag naar warme dranken is, bijvoorbeeld ’s nachts of in het weekend. De koffie in de automaten wordt verder gebrand en verpakt op de plaats van de productie, en niet in West-Europa. Een groot deel van de waardeketen verplaatst zich naar het land van herkomst, zodat de lokale economie daar wordt ontwikkeld.

Huisvesting

Het ontwerp van het Onderzoeksgebouw VU heeft in 2020 het duurzaamheidscertificaat BREEAM-nieuwbouw ontvangen; het gebouw behaalde de score excellent. Dit gebouw heeft een breed scala aan faciliteiten en functies en zal onderwijs en onderzoek huisvesten binnen het profielthema Human Health & Life Sciences. Door onder meer de bijzondere onderzoeksfaciliteiten was de kwalificatie excellent bij dit gebouw niet vanzelfsprekend. Denk aan elektromicroscopie en trillingvrije meetapparatuur in laserlaboratoria met constante temperatuur. Bovendien is dit een omgeving met veel trillingen: in de directe omgeving liggen tram- en treintrajecten en de ringweg van Amsterdam. Voor onder andere de laboratoria is extra klimaatbehandeling nodig. Veel daglicht, ionisatie van de lucht, pv-panelen, ledverlichting, energiezuinige apparatuur en liften, aanwezigheidsdetectie en een WKO-installatie (warmte- en koudeopslag), waterbesparend sanitair, goede mogelijkheden voor afvalscheiding, vleermuiskasten en een groen dak met bijenhotels dragen bij aan deze hoge score. Hiermee draagt de VU bij aan SDG’s 11 Duurzame steden en gemeenschappen en 15, Leven op het land.

Inrichting van de campus

We streven naar een zo duurzaam mogelijke campus. Met de vernieuwing is de ambitie om 20 tot 30% meer groenvoorzieningen op het Campusplein te realiseren. Dit zal voornamelijk gebeuren door het planten van meer bomen en zo mogelijk gras. Ook wordt oppervlaktewater toegevoegd; in welke vorm dat gebeurt, wordt nog bekeken. Het toevoegen van water en meer groen op het Campusplein is naast recreatief ook functioneel. Het werkt verkoelend, waardoor het bijdraagt aan een betere klimaatontwikkeling op het plein. Ook helpt het bij een betere waterhuishouding op de Zuidas (waterberging).